Jedna czwarta dorosłych i co dwunaste dziecko w Polsce pali tytoń [1]. Regularne sięganie po tę używkę negatywnie wpływa na cały organizm, zwłaszcza na układ oddechowy. Okazuje się, że palenie odpowiada co roku za jedną piątą wszystkich zgonów [1]. Dowiedz się, jak dym tytoniowy wpływa na zdrowie, zwłaszcza płuc i sprawdź, jak rzucić nałóg, zanim zniszczy Ci życie.
Jak palenie tytoniu wpływa na płuca?
Dym tytoniowy to mieszanina złożona z kilku tysięcy substancji chemicznych. Wszystkie dostają się do płuc palacza podczas palenia papierosa. Wśród nich są setki składników szkodliwych, o udowodnionym działaniu toksycznym na organizm człowieka. Na przykład w dymie tytoniowym znajdują się substancje rakotwórcze i smoliste oraz szkodliwe gazy, które uszkadzają oskrzela. Są to m.in. tlenek węgla (gaz powodujący zaczadzenia), związki siarki, arsen i ołów oraz formaldehyd i cyjanowodór [2].
To wszystko wpływa na pogorszenie czynności płuc oraz działa szkodliwie na pozostałe odcinki dróg oddechowych. Na przykład powoduje poważne problemy z oddychaniem, obrzęki, ból w klatce piersiowej, niewydolność serca, utrudnia przepływ powietrza przez drogi oddechowe, nasila chrapanie, przewlekły kaszel, świszczący oddech. Zwiększa też ryzyko bezdechu sennego i odpowiada za występowanie duszności [2].
Palenie papierosów a choroby płuc – rodzaje
Szkodliwość palenia papierosów związana jest przede wszystkim ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia choroby płuc. Głównie u palących diagnozowana jest przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) lub zapalenie płuc. Palaczom mogą doskwierać również inne dolegliwości ze strony układu oddechowego, takie jak gruźlica lub astma [1]. Nie wolno zapominać, że dym tytoniowy znacznie zwiększa ryzyko zachorowania na raka płuca i to nawet stukrotnie przy dużych dawkach tytoniu [2]. Jednak kilka wypalanych papierosów także negatywnie wpływa na płuca [2].
Szkodliwość palenia papierosów nie ogranicza się do wywoływania choroby układu oddechowego, takiej jak rozedma płuc. Jest odpowiedzialne także za powstawanie tych mniej znanych, czyli niektórych chorób śródmiąższowych płuc, takich jak [3]:
- histiocytoza z komórek Langerhansa (nadmierne namnażanie się histiocytów, komórek układu odpornościowego, zwanych komórkami Langerhansa);
- złuszczające śródmiąższowe zapalenie płuc;
- choroba śródmiąższowa płuc związana z zapaleniem oskrzelików.
Trzeba pamiętać, że palenie prowadzi do nieodwracalnych zmian w płucach. W najgorszym wypadku może rozwinąć się nowotwór płuc.
Uciążliwy kaszel i zalegająca flegma a palenie tytoniu
Dym papierosowy podrażnia również oskrzela. Zawarte w nim szkodliwe substancje powodują przerost gruczołów śluzowych błony śluzowej oskrzeli, co zwiększa wydzielanie śluzu [2]. Mogą wywołać przewlekłe choroby płuc. Zmiany te prowadzą do klinicznych objawów przewlekłego zapalenia oskrzeli, kaszlu i odkrztuszania zalegającej wydzieliny. Utrzymują się przez cały rok, także poza okresem zwiększonego ryzyka zachorowania na zakażenie wirusami czy bakteriami. Są to oznaki patologii, która informuje o toczącym się w oskrzelach przewlekłym stanie zapalnym [2].
Jak rzucić palenie i pożegnać nałóg?
Rzucenie palenia jest jedną z najlepszych rzeczy, które można zrobić dla poprawy własnego zdrowia. Jest szczególnie ważne dla palaczy z chorobami płuc. Pożegnanie z nałogiem oznacza lepszą pracę płuc, zmniejszenie wielu nieprzyjemnych objawów (np. kaszlu) i częstotliwości ataków choroby oraz poprawę reakcji na leczenie w przypadku astmy lub przewlekłej obturacyjnej choroby płuc [4].
Skuteczne sposoby rzucenia nałogu obejmują połączenie nikotynowej terapii zastępczej lub leków z profesjonalnym wsparciem psychologicznym. W leczeniu stosuje się plastry, gumy, pastylki do ssania, mikropastylki, inhalatory oraz spraye do ust i nosa lub leki przeznaczone do walki z uzależnieniem od nikotyny, takie jak wareniklina i bupropion [4]. Wraz z psychoterapią indywidualną lub grupową są skuteczne we wspieraniu osób z chorobami płuc w rzucaniu palenia [4]. Pozwalają lepiej radzić sobie z tzw. głodem nikotynowym, stresem i innymi działaniami niepożądanymi związanymi z rezygnacją z nałogu.
Należy pamiętać, że zaprzestanie palenia tytoniu jest najskuteczniejszą metodą leczenia chorób płuc u palaczy, a zwłaszcza osób z POChP. Udowodniono, że pożegnanie z nałogiem hamuje postęp objawów, a także chroni przed rozwojem innych problemów zdrowotnych. Warto więc dołożyć starań, by rzucić palenie [1, 2].
Bibliografia:
[1] Zgliczyński W., Palenie tytoniu w Polsce, 2017, Infos zagadnienia społeczno‑gospodarcze, nr 14(237): 1-4.
[2] Mejza F., Palenie a płuca, 2012 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pochp/palenie/54200,palenie-a-pluca (dostęp: 29.05.2023)).
[3] Wiatr E., Choroby śródmiąższowe związane z paleniem tytoniu, Pneumonol. Alergol. Pol. 2008; 76: 265–270.
[4] Ruiz C., Palenie w chorobach płuc, 2021 (witryna internetowa: https://europeanlung.org/pl/information-hub/factsheets/palenie-w-chorobach-pluc/ (dostęp: 29.05.2023)).
Artykuł na zlecenie marki Deflegmin
