Co to jest pantomogram?
Pantomogram, znany także jako ortopantomogram (OPG), to panoramiczne zdjęcie rentgenowskie całej jamy ustnej, obejmujące zarówno szczękę, jak i żuchwę. To niezwykle istotne narzędzie diagnostyczne, które pozwala na kompleksową ocenę stanu uzębienia oraz tkanek okołozębowych. Dzięki wykorzystaniu promieniowania jonizującego, lekarz otrzymuje precyzyjny obraz wszystkich zębów, w tym również zatrzymanych, oraz ewentualnych zmian patologicznych.
Badanie to znajduje zastosowanie w planowaniu zabiegów stomatologicznych, takich jak implanty, leczenie ortodontyczne czy usuwanie zębów mądrości. Umożliwia również wykrywanie torbieli, próchnicy, zmian okołowierzchołkowych i innych nieprawidłowości.
Jak działa pantomogram?
Podczas badania urządzenie obraca się wokół głowy pacjenta, rejestrując pełen obraz jamy ustnej — od jednego kąta żuchwy do drugiego. Głowa zostaje ustabilizowana w specjalnym uchwycie, a pacjent pozostaje nieruchomy, co umożliwia uzyskanie ostrego i czytelnego zdjęcia.
Cała procedura trwa zazwyczaj od 15 do 20 sekund, a dzięki zastosowaniu technologii cyfrowej, dawka promieniowania jest znacznie niższa niż w przypadku klasycznych zdjęć RTG. Badanie jest w pełni bezbolesne i bezinwazyjne.
Co pokazuje pantomogram?
Pantomogram dostarcza lekarzowi wielu istotnych informacji diagnostycznych. Umożliwia ocenę:
-
ogólnego stanu uzębienia,
-
obecności próchnicy,
-
zębów zatrzymanych i ich położenia,
-
zmian okołowierzchołkowych,
-
torbieli, guzów i innych nieprawidłowości,
-
rozwoju zębów u dzieci i młodzieży.
Poza samymi zębami, pantomogram pokazuje również kości szczęki i żuchwy, a także stawy skroniowo-żuchwowe, co jest istotne w przypadku dolegliwości bólowych, zaburzeń zgryzu lub planowanych zabiegów chirurgicznych i ortodontycznych.
Kiedy wykonać pantomogram?
Pantomogram zaleca się wykonać w różnych sytuacjach klinicznych:
-
przed leczeniem ortodontycznym,
-
przed implantacją i leczeniem protetycznym,
-
w przypadku bólu zębów lub podejrzenia torbieli czy zmian okołowierzchołkowych,
-
przed planowanym usunięciem zębów mądrości,
-
u dzieci — w celu monitorowania rozwoju uzębienia.
Warto wykonywać to badanie profilaktycznie co dwa lata — zarówno u dorosłych, jak i dzieci. Regularne pantomogramy pozwalają na wczesne wykrywanie problemów i skuteczne planowanie leczenia.
Czy pantomogram jest bezpieczny?
Tak, pantomogram jest bezpiecznym badaniem. Dawka promieniowania jest niska, a czas ekspozycji krótki. Dodatkowo stosuje się środki ochrony, takie jak fartuchy ołowiane. Nowoczesna aparatura cyfrowa jeszcze bardziej ogranicza promieniowanie.
W przypadku kobiet w ciąży konieczne jest poinformowanie o tym fakcie lekarza, ponieważ wtedy pantomogram nie jest zalecany.
Jak przygotować się do badania?
Przygotowanie do pantomogramu jest proste: należy zdjąć biżuterię, okulary i wszelkie metalowe elementy z okolic głowy i szyi. Podczas samego badania ważne jest, aby pozostać nieruchomo. Nie ma potrzeby bycia na czczo czy stosowania specjalnych procedur przygotowawczych.
Ograniczenia pantomogramu
Choć pantomogram jest bardzo użyteczny, ma swoje ograniczenia. Obrazy są dwuwymiarowe i mogą być nieco powiększone (zwykle o około 15%), co czasem powoduje trudności w interpretacji. W przypadku konieczności uzyskania dokładniejszych danych — np. przy planowaniu implantacji — zaleca się wykonanie tomografii komputerowej (CBCT).
Gdzie warto wykonać pantomogram?
Pantomogram to szybkie, bezpieczne i bezbolesne badanie, które stanowi fundament nowoczesnej diagnostyki stomatologicznej. Dzięki niemu możliwe jest wczesne wykrycie problemów i skuteczne zaplanowanie leczenia. Jeśli szukasz miejsca, gdzie wykonasz badanie z wykorzystaniem najnowszych technologii — sprawdź ofertę Centrum Diagnostyki Obrazowej MEDflow.
